System off-grid, znany również jako system wyspowy, to instalacja fotowoltaiczna, która nie jest podłączona do sieci energetycznej (grid). W przeciwieństwie do systemów on-grid, systemy off-grid są całkowicie samowystarczalne, co oznacza, że magazynują energię wyprodukowaną przez panele PV w akumulatorach na okres, kiedy słońce nie świeci. Jest to szczególnie przydatne w miejscach, gdzie dostęp do sieci elektroenergetycznej jest ograniczony lub niemożliwy.
Główna różnica między systemem on-grid a off-grid polega na tym, że systemy on-grid są podłączone do sieci elektroenergetycznej i mogą odprowadzać nadwyżkę energii wyprodukowanej przez panele PV z powrotem do sieci. W przeciwieństwie, systemy off-grid muszą w całości polegać na magazynowaniu energii w akumulatorach, ponieważ nie mają dostępu do sieci. Oznacza to, że system off-grid wymaga dokładniejszego planowania i większych inwestycji w magazynowanie energii.
Instalacja off-grid obejmuje panele fotowoltaiczne, inwerter, akumulator i dodatkowe komponenty, takie jak kontrolery ładowania. Panele PV produkują prąd stały, który następnie przechodzi przez inwerter, gdzie przetworzony jest na prąd zmienny. Akumulator służy do magazynowania energii wyprodukowanej przez panele na czas, kiedy produkcja energii jest niemożliwa lub ograniczona.
Systemy fotowoltaiczne off-grid pozwalają na pełne uniezależnienie się od sieci elektroenergetycznej, co jest szczególnie cenne w miejscach oddalonych od miast, na działkach rekreacyjnych czy w domkach letniskowych. Taka niezależność zapewnia stały dostęp do energii pomimo warunków zewnętrznych i ewentualnych awarii sieci. Akumulatory umożliwiają przechowywanie energii wyprodukowanej w ciągu dnia, aby można było korzystać z niej w nocy czy w pochmurne dni. Chociaż inwestycja w akumulatory może być początkowo kosztowna, długoterminowe korzyści, takie jak pewność dostępu do energii i możliwość zarządzania nadwyżkami energii wyprodukowanej, czynią magazynowanie energii opłacalnym rozwiązaniem.
Instalacje off-grid znajdują szerokie zastosowanie w domkach letniskowych i na działkach, gdzie dostęp do sieci elektroenergetycznej jest często utrudniony lub niemożliwy. Dzięki instalacji fotowoltaicznej off-grid, możliwe jest korzystanie z pełni funkcjonalnego systemu energetycznego, co zwiększa komfort i niezależność. Energia wyprodukowana przez panele słoneczne może być używana do zasilania oświetlenia, urządzeń elektrycznych czy systemów grzania wody, co czyni takie miejsca samowystarczalnymi i bardziej ekologicznymi.
Inwerter odpowiada za przetworzenie prądu stałego wyprodukowanego przez panele PV na prąd zmienny, który może być używany przez standardowe urządzenia domowe. W systemach off-grid można znaleźć ich różne rodzaje , w tym inwertery hybrydowe, które mogą pracować zarówno w trybie on-grid, jak i off-grid, oraz inwertery wyspowe dedykowane tylko do systemów off-grid. Wybór odpowiedniego inwertera zależy od specyficznych wymagań systemu oraz planowanego obciążenia.
Do instalacji fotowoltaicznych off-grid najczęściej stosuje się akumulatory litowo-jonowe ze względu na ich długą żywotność, wysoką wydajność oraz mniejsze potrzeby konserwacyjne. Alternatywnie, można również rozważyć akumulatory kwasowo-ołowiowe, które, choć są tańsze, mają krótszą żywotność i wymagają regularnej konserwacji. Wybór odpowiedniego akumulatora wpływa na efektywność magazynowania energii oraz trwałość całej instalacji.
Podłączenie akumulatora do systemu off-grid wymaga zastosowania odpowiednich kabli, złączy i kontrolerów ładowania. Kontroler ładowania jest niezbędnym komponentem, który chroni akumulator przed przeładowaniem i nadmiernym rozładowaniem, zapewniając jego dłuższą żywotność. Proces podłączenia akumulatora obejmuje połączenie go do kontrolera ładowania, a następnie kontrolera do inwertera oraz paneli PV. Poprawne połączenie wszystkich komponentów to podstawa fektywnego i bezpiecznego działania systemu.
W przypadku instalacji off-grid w Polsce nie zawsze jest wymagana zgoda na montaż, jednak warto skonsultować się z lokalnymi władzami, aby upewnić się, że instalacja jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawnymi. Chociaż instalacje off-grid nie są podłączone do sieci elektroenergetycznej, niektóre regulacje dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska mogą mieć zastosowanie. Warto również sprawdzić, czy dany obszar nie jest objęty specjalnymi regulacjami, które mogłyby ograniczać możliwość montażu systemów fotowoltaicznych.
Koszty instalacji fotowoltaicznej off-grid mogą się znacząco różnić w zależności od wybranych komponentów oraz skali systemu. Koszt paneli słonecznych, inwertera, akumulatora oraz kontrolera ładowania to główne elementy budżetu. Dodatkowe koszty mogą obejmować narzędzia do montażu, okablowanie oraz inne niezbędne akcesoria. Montaż własnoręczny może obniżyć koszty, jednak wymaga odpowiedniej wiedzy i umiejętności. Eksploatacja systemu off-grid obejmuje regularne kontrole stanu akumulatora i ewentualne koszty konserwacji komponentów.
Prognoza zwrotu z inwestycji w instalację off-grid zależy od wielu czynników, takich jak koszt sprzętu, efektywność paneli PV, koszty eksploatacyjne oraz poziom zużycia energii. Chociaż początkowa inwestycja może być wysoka, oszczędności wynikające z braku rachunków za prąd oraz korzyści z niezależności energetycznej mogą sprawić, że instalacja off-grid jest opłacalna w dłuższej perspektywie. Dodatkowo dostępność dotacji i programów wsparcia dla odnawialnych źródeł energii może przyspieszyć zwrot z inwestycji.